Chỉ số ROA là gì? Cách ứng dụng chỉ số ROA trong đầu tư chứng khoán

1/ Chỉ số ROA là gì?

ROA viết tắt của Return on Assets (tỷ lệ lợi nhuận trên tổng tài sản), là một thước đo quan trọng trong phân tích tài chính. Cụ thể, chỉ số ROA cho biết mỗi đồng vốn đầu tư vào tài sản của công ty sẽ tạo ra bao nhiêu lợi nhuận. Ngoài ra, chỉ số ROA còn phản ánh khả năng sinh lời của một công ty trên tổng số tài sản mà họ đang sở hữu và được tính bằng cách chia lợi nhuận ròng của công ty cho tổng tài sản của công ty. 

Chỉ số ROA có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả kinh doanh và đầu tư, cụ thể:

• Đối với nhà quản lý: ROA giúp đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp, chỉ số ROA cao cho thấy công ty đang sử dụng tài sản một cách hiệu quả để tạo ra lợi nhuận. Ngược lại, một ROA thấp có thể là dấu hiệu cho thấy công ty đang gặp khó khăn trong việc quản lý tài sản hoặc cần cải thiện hiệu quả hoạt động.
• Đối với nhà phân tích và nhà đầu tư: ROA là một trong những chỉ số quan trọng để so sánh hiệu quả hoạt động giữa các công ty trong cùng một ngành. Một công ty có ROA cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh thường được đánh giá là có sức cạnh tranh mạnh hơn. Ngoài ra, chỉ số ROA cũng giúp các nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lời của một khoản đầu tư.

ROA viết tắt của Return on Assets (tỷ lệ lợi nhuận trên tổng tài sản)

2/ Cách tính chỉ số ROA

ROA (Return on Assets) là chỉ số tài chính quan trọng giúp đo lường hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Với công thức tính ROA:

• Thu nhập ròng: Lợi nhuận cuối cùng của doanh nghiệp sau khi đã trừ đi tất cả các chi phí.
• Tổng tài sản: Tổng giá trị của tất cả các tài sản mà doanh nghiệp sở hữu, bao gồm cả tài sản cố định (tài sản dài hạn) và tài sản lưu động (tài sản ngắn hạn).

Ví dụ: Giả sử có hai công ty A và B, cùng có lợi nhuận ròng là 10 tỷ đồng. Trong đó, công ty A có tổng tài sản là 100 tỷ đồng, và công ty B có tổng tài sản là 50 tỷ đồng.

Ta có thể tính toán như sau:

ROA của công ty A: (10 tỷ / 100 tỷ) x 100% = 10%

ROA của công ty B: (10 tỷ / 50 tỷ) x 100% = 20%

Dựa vào kết quả chỉ số ROA, ta có có thể đưa ra các nhận định như sau:

• Công ty A: Mặc dù có cùng lợi nhuận ròng với công ty B, nhưng ROA của công ty A lại thấp hơn. Điều này có nghĩa là công ty A cần nhiều tài sản hơn để tạo ra cùng một mức lợi nhuận so với công ty B.
• Công ty B: Với ROA cao hơn, công ty B đang sử dụng tài sản của mình hiệu quả hơn. Điều này có thể là do công ty B có các quy trình hoạt động hiệu quả hơn, quản lý tài sản tốt hơn hoặc có lợi thế cạnh tranh nào đó.

Cách tính chỉ số ROA đơn giản và dễ hiểu

3/ Ưu điểm và hạn chế của chỉ số ROA

Ưu điểm của việc sử dụng chỉ số ROA trong đánh giá hiệu quả kinh doanh và đầu tư

Hiện nay, các nhà đầu tư thường sử dụng chỉ số ROA trong việc đánh giá hiệu quả kinh doanh của một doanh nghiệp mà họ đang nhắm đến để đưa ra các quyết định giao dịch mua hoặc bán cổ phiếu. Những lý do khiến họ “tin tưởng” vào chỉ số này có thể kể đến là:

• Đánh giá hiệu quả hoạt động nội tại: Bằng cách so sánh ROA qua các kỳ, chúng ta có thể nhận biết được xu hướng phát triển của doanh nghiệp. Nếu ROA tăng dần, điều đó cho thấy doanh nghiệp đang ngày càng tận dụng tốt hơn tài sản để tạo ra lợi nhuận.
• So sánh với đối thủ cạnh tranh: Bằng cách so sánh ROA của doanh nghiệp mình với đối thủ cạnh tranh, chúng ta có thể đánh giá vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Chỉ số ROA cao hơn so với đối thủ cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả hơn và có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh.
• Đánh giá khả năng sinh lời trên tài sản: Chỉ số ROA cao cho thấy doanh nghiệp đang tận dụng tốt tài sản để tạo ra lợi nhuận. Ngược lại, một ROA thấp có thể cho thấy doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc tạo ra lợi nhuận từ tài sản hoặc đang đầu tư quá nhiều vào tài sản cố định.
• Xác định mức độ phụ thuộc vào tài sản: Khi ROA thấp thường đi kèm với việc doanh nghiệp có nhiều tài sản cố định, chẳng hạn như nhà xưởng, máy móc thiết bị. Điều này có thể làm giảm tính linh hoạt của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mức độ phụ thuộc vào tài sản sẽ khác nhau giữa các ngành.

Đối với nhà đầu tư, ROA là một chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời của một doanh nghiệp. Một ROA cao thường thu hút các nhà đầu tư vì nó cho thấy doanh nghiệp có khả năng tạo ra lợi nhuận ổn định và bền vững.

Ưu điểm dùng ROA trong đánh giá hiệu quả kinh doanh và đầu tư

4/ Những điều cần lưu ý về chỉ số ROA

Ngoài những lợi ích trên, chỉ số ROA cũng có một vài điểm mà bạn nên lưu ý để đưa ra những đánh giá khách quan hơn về một doanh nghiệp mà bạn đang nhắm đến.

• Không thể dùng để so sánh trực tiếp giữa các ngành khác nhau: Đối với mỗi ngành có đặc thù riêng về cấu trúc tài sản và chu kỳ hoạt động. Ví dụ, một công ty dầu khí sẽ có cơ cấu tài sản hoàn toàn khác với một công ty bán lẻ. Do đó, việc so sánh ROA giữa hai công ty này sẽ không mang lại kết quả chính xác và có thể dẫn đến những đánh giá sai lệch.
• Hạn chế trong ứng dụng: Công thức tính ROA cơ bản thường được cho là phù hợp nhất với các ngân hàng. Điều này là do các ngân hàng có bảng cân đối kế toán đặc thù, trong đó tài sản và nợ phải trả được định giá theo giá thị trường hoặc gần với giá thị trường. Đối với các doanh nghiệp phi tài chính, việc định giá tài sản thường dựa trên giá gốc lịch sử, dẫn đến sự chênh lệch giữa giá trị sổ sách và giá trị thực tế.
• Sự không nhất quán giữa tử số và mẫu số: Tử số thể hiện lợi nhuận cho các nhà đầu tư vốn chủ sở hữu, trong khi mẫu số lại bao gồm tổng tài sản được tài trợ bởi cả nhà đầu tư nợ và vốn chủ sở hữu. Điều này khiến cho việc so sánh chỉ số ROA giữa các công ty trở nên khó khăn hơn. Để khắc phục hạn chế này, một số biến thể của công thức ROA đã được đề xuất, nhưng chúng vẫn chưa hoàn toàn giải quyết được vấn đề.

Hạn chế trong quá trình sử dụng chỉ số ROA

Ngoài ra, ROA không phản ánh đầy đủ các yếu tố phi tài chính như chất lượng sản phẩm, uy tín thương hiệu, hoặc tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. Do đó, nhà đầu tư cần kết hợp ROA với các chỉ số tài chính khác và phân tích cơ bản để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

Cách dùng chỉ số ROA đánh giá tiềm năng sinh lời

Nếu bạn muốn bước chân vào đầu tư chứng khoán nhưng chưa có nhiều vốn, thì tính năng Chứng Khoán CV trên MoMo có thể là lựa chọn phù hợp. Với số vốn khởi điểm chỉ từ 10.000 VND, chỉ cần vài thao tác đơn giản, bạn sẽ sở hữu ngay một tài khoản giao dịch chứng khoán hoàn toàn miễn phí. Giao diện trực quan, thân thiện cùng hệ thống hỗ trợ tận tình từng bước, giúp bạn dễ dàng đầu tư và làm quen với thị trường.

Chứng Khoán CV trên MoMo

5/ Vì sao chỉ số ROA không phù hợp trong việc so sánh hiệu quả hoạt động giữa các doanh nghiệp?

Như đã nhắc đến ở phần trên, chỉ số ROA không phù hợp để so sánh giữa các doanh nghiệp có quy mô khác biệt hoặc thuộc những ngành khác nhau. Ngay cả trong cùng một ngành, các công ty có quy mô tương đương nhưng ở các giai đoạn phát triển khác nhau cũng sẽ có mức ROA khác biệt. Điều này là do nhiều yếu tố ảnh hưởng đến ROA, chẳng hạn như mô hình kinh doanh, chiến lược đầu tư, và đặc điểm ngành.

Ví dụ: Khi hãy so sánh một nhà sản xuất ô tô với một công ty phần mềm, cả hai đều tạo ra lợi nhuận, nhưng nhà sản xuất ô tô cần đầu tư vào các nhà máy, dây chuyền sản xuất và các tài sản cố định khác có giá trị lớn. Trong khi đó, công ty phần mềm chủ yếu đầu tư vào nhân lực và phần mềm, với ít tài sản vật chất hơn. Kết quả là, ROA của công ty phần mềm thường cao hơn đáng kể so với nhà sản xuất ô tô.

Tuy nhiên, việc so sánh trực tiếp như vậy chưa đủ, chúng ta cần xem xét ROA của mỗi công ty trong bối cảnh ngành của nó. Nếu ROA trung bình của ngành ô tô là 2% và công ty sản xuất ô tô đạt được 4%, thì rõ ràng công ty này đang hoạt động hiệu quả hơn so với các đối thủ cạnh tranh trong cùng ngành.

Dùng ROA so sánh hiệu quả kinh doanh giữa các doanh nghiệp

6/ Mối liên hệ giữa chỉ số ROA và các chỉ số tài chính khác

Chỉ số ROA dùng để đo lường hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp, có mối quan hệ mật thiết với nhiều chỉ số tài chính khác, nổi bật như: 

• ROA và ROE (Return On Equity): Mối liên hệ giữa ROA và ROE phụ thuộc vào mức độ đòn bẩy tài chính của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp vay nhiều nợ, ROE thường cao hơn ROA, do mẫu số của phép tính ROE (vốn chủ sở hữu) nhỏ hơn mẫu số của phép tính ROA (tổng tài sản), trong khi tử số (lợi nhuận) là như nhau. Ngược lại, khi doanh nghiệp giảm tỷ lệ nợ, ROA và ROE sẽ có xu hướng xích lại gần nhau hơn.
• ROA và Turnover (Vòng quay tài sản): Chúng có mối quan hệ mật thiết, khi vòng quay tài sản cao hơn đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đang tận dụng tốt hơn các tài sản có sẵn để tạo ra doanh thu. Khi vòng quay tài sản tăng lên, điều đó có nghĩa là doanh nghiệp đang thu về nhiều doanh thu hơn từ cùng một lượng tài sản. Do đó, khả năng sinh lời của doanh nghiệp (ROA) cũng được cải thiện tăng lên (giả sử các yếu tố khác không đổi).

Mối liên hệ giữa Chỉ Số ROA và các chỉ số tài chính khác

Kết luận

Chỉ số ROA là một công cụ hữu ích giúp nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lời và hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Dù có những hạn chế nhất định, nhưng ROA vẫn là một chỉ số quan trọng trong việc so sánh hiệu suất hoạt động của các công ty trong cùng ngành, đồng thời cung cấp thông tin giá trị để nhà đầu tư có quyết định sáng suốt. Để đạt được cái nhìn toàn diện hơn, nên kết hợp phân tích ROA với các chỉ số tài chính khác, nhằm tối ưu hóa chiến lược đầu tư.