Cách lập kế hoạch chi tiêu cá nhân giúp bạn quản lý tài chính tốt hơn

Có thể bạn đã từng tự hỏi: “Làm cách nào để lập kế hoạch chi tiêu cá nhân để giúp mình quản lý tài chính tốt hơn?”. Đừng lo, MoMo sẽ hướng dẫn bạn chi tiết về việc này để bạn không chỉ hiểu rõ mà còn dễ dàng áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.

1. Lập kế hoạch chi tiêu cá nhân là gì? 

Trước khi đi vào các bước cụ thể, bạn cần hiểu rõ một chút về khái niệm "Kế hoạch chi tiêu cá nhân" là gì nhé.

Kế hoạch chi tiêu cá nhân là một kế hoạch tài chính mà bạn lập ra để quản lý thu nhập và chi tiêu hàng ngày, hàng tháng hoặc hàng năm của mình. Nó giống như một bản đồ tài chính giúp bạn biết rõ số tiền mình kiếm được, cách sử dụng số tiền đó và làm thế nào để đảm bảo rằng bạn không tiêu nhiều hơn những gì mình có. Từ đó, bạn sẽ thấy rõ được lộ trình để đạt được những đích đến tài chính trong tương lai như: Mua nhà, du lịch, lập gia đình,...  

Ví dụ minh hoạ: Hãy tưởng tượng bạn lập bảng theo dõi chi tiêu cá nhân như lập kế hoạch của một chuyến đi du lịch. Trước khi bắt đầu hành trình, bạn sẽ cần biết mình có bao nhiêu tiền trong tay (thu nhập hàng tháng), những chi phí cần thiết cho chuyến đi (chi tiêu cố định hàng tháng), những hoạt động giải trí hoặc trải nghiệm bạn muốn tham gia trong chuyến đi đó (chi tiêu biến đổi) và một khoản dự phòng cho những tình huống bất ngờ (quỹ dự phòng). Với một kế hoạch chi tiêu rõ ràng như vậy, bạn sẽ có thể kiểm soát tài chính của mình, tránh được những rủi ro không mong muốn và đặc biệt là đạt được những mục tiêu tài chính mà bạn đặt ra.

Việc lập kế hoạch chi tiêu cá nhân không chỉ là việc bạn theo dõi các con số, mà còn là việc bạn phải chăm sóc tương lai tài chính của mình, đảm bảo rằng bạn đang đi đúng hướng để đạt được những ước mơ lớn lao khác. 

2. Các bước lập kế hoạch chi tiêu cá nhân hiệu quả

2.1 Đánh giá tình hình tài chính hiện tại của bản thân 

Trước khi bắt đầu lập kế hoạch, điều quan trọng nhất là bạn cần hiểu rõ tình hình tài chính hiện tại của mình. 

Trước tiên là thu nhập: Bạn đang có những nguồn thu nhập nào? Có thể là lương từ công việc chính, tiền lãi từ đầu tư hay thậm chí là thu nhập từ các công việc bán thời gian. Tất cả những khoản này đều cần được ghi lại. 

Tiếp đến là chi phí hàng tháng: Bạn chi tiêu vào những gì? Nhiều người thường bỏ qua những khoản chi tiêu nhỏ nhặt như cà phê mỗi sáng hay những bữa ăn ngoài cùng bạn bè nhưng nếu cộng dồn lại, chúng có thể là một con số khổng lồ đấy. 

Các khoản nợ cần thanh toán: Nợ nần là một phần không thể bỏ qua trong kế hoạch tài chính. Bạn có đang có những khoản nợ nào cần chi trả không? Hãy liệt kê tất cả ra từ nợ thẻ tín dụng, vay ngân hàng cho đến những khoản vay bạn bè. MoMo luôn nhắc nhở rằng việc trả nợ đúng hạn không chỉ giúp bạn giữ vững uy tín mà còn tránh được những khoản phí phạt không đáng có.

2.2 Xác định mục tiêu tài chính ngắn hạn và dài hạn 

Mục tiêu ngắn hạn: Có thể là tiết kiệm để đi du lịch, mua một chiếc điện thoại mới hay trả hết nợ thẻ tín dụng. Những mục tiêu này thường dễ đạt được trong vòng vài tháng đến một năm.

Mục tiêu dài hạn: Những mục tiêu này thường mất nhiều thời gian hơn để đạt được, như mua nhà, đầu tư cho tương lai hay chuẩn bị cho nghỉ hưu. Đây là những mục tiêu cần kế hoạch chi tiết và kiên trì thực hiện.

Bạn hãy thiết lập mục tiêu theo nguyên tắc SMART: Cụ thể (Specific), Đo lường được (Measurable), Khả thi (Achievable), Liên quan (Relevant) và Có thời hạn (Time-bound). 

Ví dụ: Thay vì nói “Tôi muốn tiết kiệm tiền”, bạn hãy đặt mục tiêu “Tôi sẽ tiết kiệm 5 triệu đồng mỗi tháng trong vòng 6 tháng để có 30.000.000đ cho chuyến du lịch vào cuối năm”. Mục tiêu này không chỉ rõ ràng mà còn giúp bạn dễ dàng theo dõi tiến độ.

2.3 Phân bổ ngân sách sao cho hợp lý

Bạn hãy áp dụng quy tắc 50/30/20 để phân bổ ngân sách:

• 50% thu nhập dành cho các chi tiêu cần thiết như tiền nhà, điện nước, thực phẩm.
• 30% thu nhập cho các chi tiêu khác như giải trí, du lịch, ăn uống ngoài.
• 20% thu nhập còn lại để tiết kiệm và đầu tư.

Quy tắc này giúp bạn cân bằng giữa nhu cầu hiện tại và mục tiêu tương lai, đồng thời đảm bảo rằng bạn luôn có một khoản tiết kiệm để dự phòng cho những tình huống bất ngờ.

Bạn nên thường xuyên rà soát lại ngân sách của mình để điều chỉnh cho phù hợp với những thay đổi trong thu nhập hoặc chi tiêu. Đừng quên rằng mục tiêu của bạn là đạt được sự ổn định tài chính, chứ không phải tự đặt mình vào khuôn khổ quá khắt khe. Bên cạnh đó, bạn cũng nên dành một phần thu nhập hàng tháng của bạn để xây dựng quỹ dự phòng đủ để trang trải chi phí sinh hoạt trong 3 đến 6 tháng. Quỹ này giúp bạn an tâm hơn khi đối mặt với những tình huống bất ngờ như mất việc hay bệnh tật.

2.4 Theo dõi và điều chỉnh kế hoạch chi tiêu 

Tạo bảng theo dõi chi tiêu cá nhân bạn có thể sử dụng ứng dụng quản lý tài chính hoặc đơn giản là một cuốn sổ nhỏ để ghi lại. Việc này giúp bạn có cái nhìn chính xác về thói quen chi tiêu và nhận ra những khoản có thể cắt giảm.

Mỗi tháng, bạn nên dành thời gian để xem lại ngân sách và so sánh chi tiêu thực tế với kế hoạch. Điều này giúp bạn nhận ra những điểm mạnh và yếu trong kế hoạch chi tiêu của mình. Nếu thấy có vấn đề trong bảng thu chi cá nhân, đừng ngần ngại điều chỉnh ngân sách để phù hợp hơn.

Khi thu nhập của bạn thay đổi (tăng hoặc giảm), hãy điều chỉnh kế hoạch chi tiêu để phù hợp. MoMo hiểu rằng cuộc sống không phải lúc nào cũng đi theo kế hoạch nên sự linh hoạt là rất quan trọng. Bạn có thể tăng tiết kiệm khi thu nhập tăng, hoặc cắt giảm chi tiêu khi thu nhập giảm để duy trì sự ổn định tài chính.

2.5 Sử dụng các công cụ hỗ trợ lập kế hoạch

Ứng dụng MoMo trợ thủ quản lý tài chính bằng AI hoặc các ứng dụng ngân hàng không chỉ giúp bạn theo dõi chi tiêu mà còn cung cấp các tính năng phân tích và báo cáo tài chính. Bạn có thể dễ dàng xem tổng quan tài chính của mình mọi lúc, mọi nơi và điều chỉnh kế hoạch chi tiêu kịp thời. Nếu bạn thích cách làm việc trên máy tính, việc lập bảng chi tiêu cá nhân bằng Excel là một điều tuyệt vời. Bạn có thể tạo bảng tính để theo dõi thu nhập, chi tiêu và tiết kiệm. MoMo khuyên bạn nên sử dụng các công thức tự động để tính toán và theo dõi tiến độ tài chính của mình.

3. Những hạng mục cần có khi lập bảng kế hoạch chi tiêu cá nhân 

3.1 Chi tiêu cố định 

Các khoản chi tiêu này gần như không thay đổi hàng tháng như: Tiền thuê nhà, điện, nước, internet, phí dịch vụ,y tế, bảo hiểm. Tầm quan trọng các khoản chi cố định này khá cao nên cần được ưu tiên hàng đầu trong ngân sách.

3.2 Chi tiêu biến đổi 

Các khoản chi tiêu có thể thay đổi hàng tháng như: Ăn uống, mua sắm, giải trí và du lịch. Cách quản lý chi tiêu biến đổi này cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh lãng phí và tối ưu hóa chi phí.

3.3 Chi tiêu không thường xuyên 

Các khoản chi tiêu không xảy ra hàng tháng nhưng vẫn cần được dự trù như: Bảo dưỡng xe, sửa chữa nhà cửa, và mua sắm lớn, hiếu hỷ,... Khoản chi phí này có thể linh hoạt giảm hoặc tăng tuỳ vào tình hình thực tế. 

3.4 Quỹ đầu tư và tiết kiệm 

Khoản tiền này rất quan trọng và cần phải có hàng tháng vì chúng sẽ phục vụ cho tương lai tài chính xa của bạn. Bạn có thể dùng phần tiền này để: Gửi ngân hàng, đầu tư vàng,... 

3.5 Quỹ dự phòng cho các trường hợp khẩn cấp

Quỹ dự phòng là phần tiền bạn có thể sử dụng vào những tình huống rủi ro như: Bệnh tật, thất nghiệp, tai nạn,... Đảm bảo phần quỹ dự phòng này sẽ giúp bạn đủ chi phí sinh hoạt trong vòng 3-6 tháng khi không có thu nhập. 

4. Những cách lập bảng chi tiêu cá nhân đơn giản nhất 

4.1 Lập bảng kế hoạch chi tiêu trên giấy 

Ưu điểm: Cách ghi chép chi tiêu cá nhân này dễ thực hiện, có thể tùy chỉnh theo ý muốn mà không cần sử dụng thiết bị công nghệ. Bạn cần học cách ghi sổ chi tiêu cá nhân để những thông tin ghi chú của mình được khoa học nhất và dễ kiểm soát. 

Nhược điểm: Khó theo dõi và tổng hợp dữ liệu, sổ tay ghi chép dễ bị mất hoặc hỏng.

Cách thực hiện: Sử dụng sổ tay hoặc giấy, lập các cột và dòng để ghi chép thu nhập và chi tiêu hàng tháng.

4.2 Lập bảng chi tiêu cá nhân bằng excel 

Ưu điểm: Linh hoạt, dễ dàng tùy chỉnh và tính toán tự động, có thể lưu trữ và chia sẻ.

Nhược điểm: Cần kiến thức cơ bản về Excel, mất thời gian để tạo bảng và công thức.

Cách thực hiện: Tạo bảng tính với các cột cho thu nhập, chi tiêu, và chênh lệch. Sử dụng các công thức để tự động tính toán và theo dõi chi tiêu.

4.3 Sử dụng ứng dụng quản lý tài chính cá nhân 

Ưu điểm: Tự động ghi chép và phân loại chi tiêu, dễ dàng theo dõi và báo cáo, tích hợp với tài khoản ngân hàng.

Nhược điểm: Một số ứng dụng yêu cầu trả phí, phụ thuộc vào thiết bị công nghệ, kết nối Internet. 

Cách thực hiện: Tải và cài đặt các ứng dụng quản lý tài chính cá nhân như MoMo và thiết lập các mục tiêu tài chính và theo dõi chi tiêu hàng ngày.

4.4 Lập bảng kế hoạch chi tiêu theo tháng/quý/năm 

Ưu điểm: Dễ dàng so sánh và theo dõi chi tiêu theo thời gian dài, phù hợp cho những ai có kế hoạch tài chính dài hạn.

Nhược điểm: Đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỷ luật trong việc theo dõi và cập nhật thông tin.

Cách thực hiện: Tạo bảng chi tiêu với các cột cho mỗi tháng, quý, hoặc năm. Ghi chép thu nhập và chi tiêu theo từng giai đoạn để so sánh và điều chỉnh kế hoạch.

4.5 Kết hợp nhiều phương pháp 

Ưu điểm: Tận dụng được các ưu điểm của nhiều phương pháp, đảm bảo tính chính xác và linh hoạt.

Nhược điểm: Có thể tốn thời gian và công sức khi kết hợp nhiều phương pháp.

Cách thực hiện: Sử dụng một phương pháp chính (như ứng dụng quản lý tài chính) và bổ sung bằng các phương pháp khác (như ghi chép trên giấy hoặc Excel) để đảm bảo theo dõi chi tiêu của bạn toàn diện.

5. Gợi ý các mẫu bảng chi tiêu cá nhân 

5.1 Mẫu bảng chi tiêu cơ bản 

Mục đích: Giúp người dùng có cái nhìn tổng quan và dễ dàng theo dõi các khoản thu nhập và chi tiêu hàng tháng.

5.2 Mẫu bảng chi tiêu chi tiết 

Mục đích: Dành cho những người cần theo dõi chi tiết và phân tích sâu hơn các khoản chi tiêu hàng ngày.

5.3 Mẫu bảng chi tiêu theo tuần

Mục đích: Giúp người dùng có cái nhìn tổng quan và có thể điều chỉnh chi tiêu theo tuần để phù hợp với ngân sách hàng tháng.

5.4 Mẫu bảng chi tiêu cho mục tiêu tài chính cụ thể

Mục đích: Giúp người dùng lập kế hoạch và theo dõi tiến độ đạt được mục tiêu tài chính cụ thể.

5.5 Mẫu bảng chi tiêu từng thành viên trong gia đình

Mục đích: Phù hợp cho các gia đình cần quản lý tài chính chung, bao gồm thu nhập và chi tiêu của tất cả các thành viên trong gia đình. 

Kết luận

Quản lý tài chính cá nhân có thể là một thách thức đối với rất nhiều người, nhưng với một kế hoạch chi tiêu cụ thể và hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể biến thách thức đó thành cơ hội để phát triển. Một kế hoạch chi tiêu cá nhân hiệu quả giúp bạn đạt được sự ổn định tài chính. MoMo tin rằng, chỉ cần bạn kiên nhẫn và quyết tâm, bạn sẽ nhanh chóng thấy được sự khác biệt tích cực trong việc quản lý tài chính của mình. Hãy bắt đầu lập kế hoạch ngay hôm nay và MoMo tin rằng bạn sẽ nhanh chóng đạt được cân bằng tài chính, đạt được những mục tiêu trong tương lai. 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không nên được xem là lời khuyên tài chính, đầu tư, hoặc pháp lý chính thức. MoMo không chịu trách nhiệm về bất kỳ sai sót hoặc thiếu sót nào có thể xảy ra. MoMo khuyến khích bạn nên tìm kiếm lời khuyên từ cố vấn tài chính hoặc chuyên gia trước khi đưa ra bất kỳ quyết định quan trọng nào liên quan đến tài chính cá nhân.